Na ovom događaju predstavljeno je istraživanje “Oporezivanje rada i neformalna ekonomija” koje je uradio Centar za istraživanja i studije GEA u saradnji sa Unijom udruženja poslodavaca RS, a finanijski podržala Međunarodna organizacija rada.Okrugli sto pod nazivom “Smanjenje oporezivanja rada – put ka ekonomskom rastu” održan je juče, 14. jula 2016. u banjalučkom hotelu Bosna, u organizaciji Unije udruženja poslodavaca Republike Srpske. Među učesnicima našli su se predstavnici poslodavaca i sindikata, Vlade Republike Srpske, institucija i fondova, akademske i stručne zajednice, Svjetske banke, Delegacije EU u BiH, udruženja građana te medija. Cilj organizacije ovog događaja je poticanje stručne rasprave i uopšte dijaloga o smanjenju oporezivanja rada kao jednom od značajnijih izazova koji predstoje cjelokupnom društvu.
Istraživanje je predstavio programski direktor Centra za istraživanja i studije GEA, Ognjen Đukić, a ključni nalazi su sljedeći:
- Visoke stope oporezivanja rada kreiraju finansijski „podsticaj“ za neformalnu zaposlenost, koja predstavlja jedan od ključnih elemenata nefo
rmalne ekonomije. Kada radnik radi na crno, izbjegava se plaćanje svih fiskalnih i parafiskalnih obaveza u vezi sa njegovim zaposlenjem, prije svega poreza na dohodak i doprinosa. Ako je radnik registrovan, ali mu se dio plate isplaćuje „u koverti“ (radi na sivo), onda se izbjegava plaćanje jednog dijela tih obaveza. - Negativne posljedice neformalnog zapošljavanja su višebrojne i uključuju slabljenje javnih prihoda, uticaj na uslove i kvalitet rada, narušavanje fer konkurencije među preduzećima, smanjenje upotrebe standardnih oblika rada i povećanje socijalnog nezadovoljstva.
- Negativan uticaj neformalog zapošljavanja je najizraženiji u slučaju nisko plaćenih radnika, jer obično te radnike ostavlja bez zdravstvene zaštite, penzije ili osiguranja od nezaposlenosti.
- Poresko opterećenje rada izraženo učešćem poreskog klina u prosječnoj plati u Republici Srpskoj iznosi 38,5%. To znači da je iz svakih 100 KM za troškove bruto plate u formalnom sektoru ili 61,5 KM neto plate, potrebno izdvojiti u prosjeku 38,5 KM za plaćanje poreza i doprinosa.. Ovo predstavlja značajno povećanje poreskog klina u odnosu na 2008. godinu i ranije (period prije nastupa ekonomske krize), čime je Republika Srpska premašila prosjek OECD zemalja i približila se prosjeku u EU.
- Generalno, EU je prostor visokog poreskog opterećenja na rad u poređenju sa drugim razvijenim ekonomijama, pa je u strategiji Evropa 2020 naglašeno da „ …treba izbjegavati podizanje poreza na rad koji nameću velike troškove za radna mjesta, kako je rađeno u proteklom periodu“.
- Poslodavci u Republici Srpskoj identifikuju visinu poreza i doprinosa na platu kao jedan od najvećih problema za poslovanje u formalnom sektoru i smatraju da je potrebno sprovesti reformu u ovoj oblasti što prije.
- Znatan broj međunarodnih istraživanja je, takođe, svrstao poreze i doprinose na zaradu među glavne uzročnike postojanja neformalne ekonomije.
- Tu je potrebno navesti i veliki značaj percepcije društva o opravda
nosti date visine poreskog opterećenja i o kvalitetu usluga koje pruža javni sektor.
Definisane su sljedeće preporuke:
- Utvrditi poreski klin u Republici Srpskoj na nivou iz 2008. godine (kada je za prosječnu platu iznosio 32,7%) ili niže.
- Smanjenje poreskog klina dizajnirati na način da ono bude najizraženije kod niskih primanja.
- Ojačati kvalitet rada i nezavisnost kontrolnih organa.
- Razviti dodatne stimulativne mjere za prelazak iz neformalnog u formalni sektor.
- Jačati društvenu odgovornost i svjesnost svih aktera o negativnim posljedicama rada u neformalnom sektoru.
- Ovaj proces podržati kroz sveobuhvatnu kampanju jačanja
fiskalne odgovornosti i transparentnosti javnog sektora. - Sve gore navedene mjere je potrebno sprovesti u paketu.
Kompletan dokument možete preuzeti ovdje.
Pogledajte prilog ATV-a o ovom događaju: